Thuốc tránh thai khẩn cấp levonorgestrel: khuyến cáo mới về việc sử dụ

Các thuốc hay sinh phẩm y tế gây cảm ứng enzym gan có thể làm giảm hiệu quả của thuốc tránh thai khẩn cấp chứa levonorgestrel (NORLEVO và các thuốc phiên bản). Các chế phẩm này, đặc biệt là efavirenz, làm tăng sự chuyển hóa levonorgestrel và gây giảm nồng độ levonorgestrel trong huyết tương.
Theo một nghiên cứu đăng tải vào năm 2012 trên tạp chí Infectious Diseases in Obstetrics and Gynecology, việc sử dụng đồng thời với efavirenz làm giảm nồng độ levonorgestrel trong huyết tương khoảng 50%.
Như vậy, các phụ nữ có nhu cầu sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp mà đã được điều trị bằng một thuốc gây cảm ứng enzym gan trong vòng 4 tuần trước đó phải dùng đến các biện pháp tránh thai khẩn cấp không hormone (dụng cụ tử cung bằng đồng). Nếu không thể sử dụng biện pháp tránh thai thay thế, liều dùng levonorgestrel phải tăng gấp đôi liều tiêu chuẩn (3 mg thay vì 1,5 mg). Tất cả các phụ nữ đang điều trị một số loại thuốc gây cảm ứng enzym gan phải được loại trừ có thai vì các thuốc này làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh.

Efavirenz làm giảm 50% nồng độ levonorgestrel trong huyết tương

Hiệu quả của thuốc tránh thai khẩn cấp có chứa levonorgestrel có thể giảm đi do sử dụng đồng thời với các thuốc gây cảm ứng enzym gan, mà chủ yếu là các thuốc cảm ứng enzym hệ CYP3A4.

Thật vậy, các thuốc này làm tăng sự chuyển hóa levonorgestrel và làm giảm nồng độ levonorgestrel trong huyết tương.

Đã quan sát thấy đặc điểm dược động học nói trên của levonorgestrel khi dùng cùng các thuốc và các chế phẩm có nguồn gốc thảo dược gây cảm ứng enzym gan sau đây:

Thuốc điều trị động kinh (như các barbiturate, primidon, phenytoin hay carbamazepine);
Thuốc điều trị lao (như rifampicin, rifabutin);
Thuốc điều trị HIV (như ritonavir);
Thuốc điều trị nhiễm nấm (như griseofulvin);
Thuốc có nguồn gốc thảo dược (trong đó có các thực phẩm chức năng) có thành phần millepertuis (Hypericum perforatum).

Một nghiên cứu về các tương tác dược động học giữa thuốc tránh thai khẩn cấp có levonorgestrel và thuốc ức chế enzym phiên mã ngược không phải dẫn xuất nucleosid (INNTI), efavirenz – dùng trong điều trị HIV-1 (Carten và CS, 2012) đã cho thấy rằng efavirenz làm giảm nồng độ levonorgestrel trong huyết tương khoảng 50% (xem Hình 1).

Hình 1 – Nồng độ levonorgestrel trong huyết tương tùy theo cách dùng là đơn độc (đường cong màu đỏ) hay với efavirenz (đường cong màu xanh). Theo Carten và CS, 2012.

Các khuyến cáo của ANSM và các labo nghiên cứu

Sử dụng một số thuốc gây cảm ứng enzym gan trong quá trình mang thai làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh. Tương tự, người ta khuyến cáo rằng các phụ nữ đang điều trị bằng các thuốc này cần loại trừ có thai và tìm đến một biện pháp tránh thai thường quy có hiệu quả.

Bất chấp các cảnh báo này, một số phụ nữ có thể vẫn cần sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, ngay cả nếu họ được điều trị bằng một thuốc gây cảm ứng enzym gan trong vòng 4 tuần trước đó.

Trong trường hợp này, trong một bức thư gửi các chuyên gia y tế, các labo liên quan khuyên dùng một biện pháp tránh thai khẩn cấp không hormone, như dụng cụ tử cung bằng đồng (DIU-Cu).

Có thể đặt DIU-Cu tới 5 ngày sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ.

Nếu không thể đặt được dụng cụ tử cung, khuyến cáo nên gấp đôi liều levonorgestrel so với liều chuẩn từ 1,5 lên 3 mg để bù lại sự suy giảm nồng độ levonorgestrel trong huyết tương.

Các labo cũng đề cập trong bức thư của mình rằng “việc tăng gấp đôi liều levonorgestrel không làm tăng nguy cơ xuất hiện tác dụng không mong muốn”.

Tuy nhiên, tương tác giữa việc tăng gấp đôi liều levonorgestrel với thuốc gây cảm ứng (thuốc hay chế phẩm có nguồn gốc thảo dược) vẫn chưa được nghiên cứu, cần làm rõ rằng phải lưu ý về cảnh giác dược đối với tất cả các tác dụng không mong muốn có thể xảy ra trong trường hợp này.

Về các thuốc tránh thai “thông thường” có chứa levonorgestrel

Levonorgestrel cũng có trong thành phần các thuốc tránh thai phối hợp với estrogen.

Trong các trường hợp này cũng phải cân nhắc việc sử dụng đồng thời với các thuốc gây cảm ứng enzym gan, khi đó cũng có thể dẫn tới làm giảm hiệu quả tránh thai.

Tương tác này đã được đề cập trong tờ tóm tắt thông tin sản phẩm của các thuốc tương ứng.

Để tìm hiểu sâu hơn: NorLevo, Levonorgestrel Biogaran, Levonorgestrel EG, Levonorgestrel Mylan 1,5 mg, comprimé – Contraception hormonale d'urgence contenant du lévonorgestrel : nouvelle recommandation pour les utilisatrices de médicaments inducteurs enzymatiques (ANSM, 17 janvier 2017)

Lettre aux professionnels de santé (trên trang của ANSM, 17/01/2017)

Nguồn: vidal.fr